Kobieta i mężczyzna rymują się ze sobą... (Elżbieta Cherezińska,"Saga Sigrun")

W zeszłym roku Elżbieta Cherezińska zachwyciła mnie opowieścią o czasach piastowskich, o dzielnych polskich wojach, o staraniach o koronę i o odchodzeniu dawnych wierzeń. Okazuje się, że autorce udało się mnie po raz kolejny zadziwić, zaskoczyć i zauroczyć. Tym razem Elżbieta Cherezińska zabrała mnie w podróż do kraju wikingów, na daleką Północ, gdzie nieustraszeni wojownicy ucztują, walczą i giną śmiercią bohaterów, a ich żony i córki spędzają życie na oczekiwaniu na ich powrót. Oto opowieść o dawnych, minionych czasach, oto pasjonująca saga napisana z epickim rozmachem, odurzająca czytelnika. Oto „Saga Sigrun”.

Zastanawiam się, od czego zacząć – po przeczytaniu dobrej książki rzadko mam taki mętlik w głowie, ale to nie jest książka dobra, to jest książka fantastyczna! Jak haftowany kawałek tkaniny, jak miłośnie wyszywana przez Sigrun koszula, ta powieść jest utkana w tak misterny sposób, że przykuwa wzrok, zachłystuje pięknem i odurza czytelnika. Ależ mnie „Saga Sigrun” porwała! Dla jednych to zwykła, lukrowana historia, bajka dla dorosłych, romans historyczny, a tak naprawdę, dla mnie – porywająca powieść o dawnych czasach, opowiedziana z dbałością o szczegóły, z wielką pasją i w fantastycznym stylu. NIe szukam w niej błędów, nie widzę żadnych niedociągnięć, zachwycam się nią całą. Ile czasu musiała spędzić autorka na badaniu historii, na poszukiwaniu wiadomości o wczesnośredniowiecznej Norwegii, o dawnych zwyczajach, o detalach, które tak pięknie dopełniają całość. A jednak – historia, mimo iż ważna, bo przecież wpływająca na losy bohaterów, ukazana jest w tle, w szerokim, panoramicznym ujęciu. Na pierwszy plan wybijają się świetnie przedstawione realia życia, drobne szczególiki – pokryte skórami łoża, srebrne zapinki dawane w darze, haftowane koszule noszone przez mężczyzn, krwawe ofiary składane bogom, stosy pogrzebowe, przywożone z wypraw bogate łupy, branki, uczty, na których spełnia się toasty miodem i piwem. Szczególnie starannie portretuje Elżbieta Cherezińska świat kobiet, świat spichlerzy, kluczy brzęczących przy pasie, świat do którego mężczyźni zaglądają tylko co jakiś czas. Bo i bardzo kobieca to opowieść, złożona z czekania, rozstań, powrotów, smutku i radości. Dużo w niej też miłości, także tej fizycznej, co akurat nie wszystkim może się spodobać, ale mnie urzekł język, jakim autorka się posługuje, język poezji miłosnej, język skaldów, poetycka niemal proza. Język, który miejscami jest też bardzo współczesny, a jednak świetnie się splata z opowiadaną historią, doprawia ją smakiem.

Powieść Cherezińskiej to historia widziana oczami tytułowej Sigrun, młodej dziewczyny, która niespiesznie snuje opowieść o życiu w domu swojego ojca, o ślubie z wybranym przez niego mężczyzną, o codziennym życiu u boku ukochanego męża, o dojrzewaniu, rodzeniu dzieci, o oczekiwaniu na powroty męża z wypraw, a wreszcie i o śmierci. Bohaterkami „Sagi Sigrun” są bowiem głównie kobiety, a dzięki nim, otaczający je mężczyźni. Przede wszystkim – tytułowa Sigrun, wdowa po Reginie, matka Bjorna i Gudrunn, córka Apalvaldra. Dlatego i akcja powieści toczy się niespiesznie, wyznaczana kobiecym rytmem faz księżyca, pór roku, narodzinami dzieci, śmiercią rodziców, wizytami mężów i synów. Piękne i prawdziwe wydały mi się postacie przewijające się w tej opowieści. Mężczyźni pojawiają się może i krótko, ale bardzo intensywnie – kiedy kochają, to na zabój, kiedy pragną, to bezgranicznie, kiedy walczą, to na śmierć i życie. Kobiety są mądre, oddane, silne, pełne tajemnic i dawnej magii.A wszystko spaja opowieść o rodach, sojuszach, o toczonych wojnach, o zwycięskich wyprawach. 

„Saga Sigrun” to też opowieść o zderzaniu się światów – o odchodzeniu starych wierzeń i nadejściu nowej wiary, o przenikaniu dawnego świata, w którym śmierć w walce jest największym zaszczytem, godnym wojownika, z tym nowym, w którym łagodny Chrystus zwołuje swoje zagubione owieczki. Świat Sigrud, świat Odyna i Walhalli, świat godich i mądrych zielarek odchodzi powoli, z godnością, ale jego koniec jest już przesądzony. Dlatego, gdzieś na dnie tej powieści, pojawia się i lekka nutka goryczy.

Strasznie się cieszę, że nie przeczytałam tej książki dawno temu. Dzięki temu reszta Północnej Drogi jeszcze przede mną w całej swojej okazałości, a spodziewam się po tych książkach tego co najlepsze. Polecam więc wam „Sagę Sigrun”, tę polską powieść skandynawską, a sama wracam do średniowiecznej Norwegii.