"Call the Midwife" - Jennifer Worth

Urodzona w 1935 roku Jennifer Worth w latach pięćdziesiątych zaczęła pracę jako położna w dzielnicy portowej Docklands, najbiedniejszej części Londynu. W slumsach East Endu, gdzie wciąż jeszcze widniały ślady bombardowań wojennych, gdzie ludzie często żyli w pośpiesznie i byle jak skleconych tymczasowych schronieniach, gdzie panowało przeludnienie i bieda, młoda Jenny Lee pracowała u boku sióstr z anglikańskiego zakonu Świętego Raymunda Nonnatusa (w rzeczywistości był to zakon Nursing Sisters of St John the Divine). Dla Jenny, która pochodziła z zamożnej rodziny, warunki w jakich kobiety rodziły dzieci były szokiem – jeszcze pięćdziesiąt lat temu kobiety rodziły przeważnie w domach, bez asysty lekarzy, w bólu i cierpieniu, a śmiertelność noworodków była na porządku dziennym, podobnie jak i wielodzietność – a mówimy tu nie o kilkorgu dzieciach, a kilkunastu, stłoczonych wraz z rodzicami w dwóch-trzech pokojach. W 2008 roku powstała bestsellerowa książka, „Call the Midwife”, oparta na wspomnieniach Jennifer Worth z tego okresu. Książka niesamowicie wciągająca, poruszająca i bardzo ciekawa. 

Bardzo wcześnie w „Call the Midwife” Worth pisze, że nie myślała, że ludzie mogą tak żyć... Ten szok i niedowierzanie towarzyszy jej podczas pierwszych wizyt, podczas pracy w poradni dla kobiet w ciąży, prowadzonej przez zakonnice, kiedy bada kobiety, odwiedza je w domach i poznaje powoli świat, w którym żyją. Stopniowo jej niedowierzanie (a nawet niechęć) przeradza się w podziw i uznanie. Kobiety, z którymi się spotyka z racji wykonywanego zawodu, zaczynają jej imponować – nie tylko tym, że rodzą dzieci, wychowują je, są żonami i matkami, ale też i tym, że żyjąc w potrafią też żartować, śmiać się i po prostu ŻYĆ.

Przeczytałam gdzieś, że „Call the Midwife” to niemalże dokument socjologiczny.  Autorka wiele uwagi poświęca opisom życia mieszkańców dzielnic East Endu. Nie tylko wspomina okropne warunki mieszkaniowe, brak toalet, ciepłej wody, przeludnienie i zatrważające nieraz warunki higieniczne, ale pisze też o wielu innych problemach, z jakimi musiały zmagać się kobiety w tamtych czasach, takich jak dzieci ze związków mieszanych, prostytucja, odbieranie dzieci rodzicom... Co ciekawe, Worth pisze, że jej zawód cieszył się tak wielką estymą, że chociaż policjanci nie zapuszczali się w dzielnice doków pojedynczo, położne i pielęgniarki mogły bezpiecznie chodzić na wezwanie bez niczyjej asysty i wszędzie były przyjmowane z szacunkiem.

W tej bardzo kobiecej książce, zaludnionej przez kobiety, dotyczącej problemów kobiet – mężczyźni pojawiają się bardzo rzadko. Mężowie nie mieli prawa wstępu do pokoju, w którym rodziła kobieta, nie sądzę też, żeby im przeszło do głowy, by być przy porodzie obecnym. Są więc traktowani marginesowo, zazwyczaj pojawiając się w opowieści tuż po szczęśliwym rozwiązaniu. Jest jednak w tej historii kilka wyjątków... Przede wszystkim mężczyzn reprezentuje w tej powieści Fred, człowiek od wszystkiego pracujący w domu zakonnic, pojawia się też kilku przyjaciół Jenny, z którymi spędza ona wolne wieczory. Z nimi też są związane zabawne rozdziały tej książki.

Oprócz opowieści o matkach i ich potomstwie, Jennifer Worth pisze też o swoich współpracownicach – mniej miejsca w książce poświęca innym położnym, które z nią pracowały, za to dużo pisze o zakonnicach i ich pracy. Wydaje mi się, że siostry bardzo jej imponowały swoim poświęceniem, spokojem i oddaniem zarówno swojej pracy jak i swojej wierze. Sceptyczna początkowo Worth często wspomina w książce o swoich doświadczeniach związanych z rozwojem duchowym i wędrówką ku wierze.

Mimo iż „Call the Midwife” to książka oparta na wspomnieniach autorki, pewne tematy są frustrująco pominięte. Nie wiele wiemy o życiu Jenny we wczesnej młodości, nie wiemy też, co skłoniło ją do wybrania kariery położnej. Z gazet dowiedziałam się jednak, ze w latach siedemdziesiątych Worth porzuciła położnictwo, by zająć się muzyką. I jest to jedyny zgrzyt w tej powieści – doprawdy sądziłam, że Worth była położną z zamiłowania, że kochała ten zawód i pracowała w nim przez wiele lat... Mimo wszystko jej wspomnienia są fascynujące i niosą ze sobą potężny ładunek emocjonalny.

„Call the Midwife” to książka momentami dowcipna, momentami zaskakująca, a czasem poruszająca i przerażająca. Niektóre historie wywołują na twarzy uśmiech, inne są po prostu okropnie smutne, a wszystkie są bardzo prawdziwe. Bohaterami „Call the Midwife” są nie tylko siostry i położne, ale też zwykli ludzie – matki i ich dzieci, te niechciane, utracone, a także te kochane i wytęsknione. Każda historia opowiedziana przez Worth jest inna, każda porusza na swój sposób. Każda zostawia w czytelniku ślad.

Nie muszę chyba pisać, że gorąco zachęcam wszystkich do lektury? Na zachętę dodam jeszcze, że niedawno BBC rozpoczęła nadawanie serialu na podstawie książki Jennifer Worth - poniżej zwiastun. Muszę powiedzieć, że pierwszy odcinek bardzo mi się spodobał i czekam z niecierpliwością na kolejne!