"Pleasure seekers" - Tishani Doshi

Po raz kolejny dochodzę do wniosku, że Orange Prize to moja ulubiona nagroda książkowa. Prawie co roku lista nominowanych książek przyciąga moją uwagę i znajduję wśród nich interesujące pozycje, które zostają w mojej pamięci.

„Pleasure Seekers” Tishani Doshi, trzecia książka nominowana do nagrody Orange w tym roku, którą przeczytałam w ostatnim czasie, okazała się kolejną trafioną pozycją, dowodząc, że jurorzy nagrody mają po prostu nosa do książek, które mi się podobają!

„Pleasure Seekers” to przede wszystkim opowieść o rodzinie, więzach między ludźmi, codziennym życiu, ukazanym przez autorkę-poetkę jako drobne ulotne chwile szczęścia,  smutku czy spokojnego zadowolenia, zatrzymane w kadrze obrazy, które rozwijają się na oczach czytelnika w długie opowieści. W 1968 roku młody Babo Patel przyjeżdża do Londynu z Madrasu, by jako pierwszy członek swojej rodziny odbyć studia za granicą. Nie spodziewa się, że w Londynie odnajdzie miłość swojego życia, Sian Jones – pochodzącą z małej walijskiej wioski dziewczynę o kremowej cerze i kasztanowych włosach. Związek między 'wschodem” i „zachodem”, Gudźaratem i Walią wydaje się wszystkim skazany na klęskę. Jednak Babo i Sian wiedzą, że pomimo różnic i pomimo oporu ze strony rodziców, są sobie pisani. Wezwanemu podstępem do domu Babo zostaje odebrany paszport, ale rodzice muszą skapitulować przed jego uporem. Zawierają z nim umowę, że pozwolą im na ślub tylko wtedy, kiedy młodzi poczekają z nim przez pół roku, a Sian przeprowadzi się na dwa lata do Indii. Niejeden autor w tym właśnie miejscu zakończyłby książkę, ale dla Doshi to dopiero początek. „Pleasure Seekers” opowiada historię małżeństwa Sian i Babo, które wbrew przeciwnościom trwa i kwitnie. Obok losów głównych bohaterów poznajemy też historie innych członków ich rodziny – rodziców, rodzeństwa, dzieci... Ta różnorodność sprawia, że czytelnik nie nudzi się, ale z zaciekawieniem śledzi losy wielopokoleniowej i wielokulturowej rodziny.

Co jeszcze sprawiło, że powieść Tishani Doshi tak przypadła mi do gustu? Postacie bohaterów, a zwłaszcza kobiet. Wśród nich Sian, zbuntowana młoda dziewczyna, która podejmuje bardzo odważny krok, by w poszukiwaniu swojego szczęścia i miłości wyjechać na koniec świata, nauczyć się życia w zupełnie innej kulturze i  która urzekła mnie swoją odwagą. Ba, ukochana babka Babo, seniorka rodu, która ze swojego wdowiego domu w dalekim zakątku Indii czuwa nad pomyślnością swojej rodziny, otacza opieką wnuka, a potem i swoje prawnuczki, wydała mi się oazą spokoju i mądrości. To właśnie Ba jako pierwsza akceptuje związek wnuka z Sian i pomaga mu przetrwać ciężkie chwile bez ukochanej.

Tishani Doshi jest poetką, więc i jej język jest pełen ekspresji i aż tętni życiem. Autorka-poetka opowiada historię, która układa się w liryczną, ekspresywną opowieść, przetykaną gdzieniegdzie rytmicznymi sha-bing, sha-bang, ba-ba-boom, ba-ba-boom, ba-ba-boom-boom-boom, tworzącymi hipnotyzującą mantrę, która wabi i zniewala czytelnika.

Ta na pozór prosta historia przemówiła do mnie, urzekła mnie, momentami rozbawiła, ale dała mi też trochę do myślenia. Sama mieszkam w „obcym” kraju i planuję tu zbudować mój dom. I chociaż różnice kulturowe nie są tak oczywiste i tak dogłębne, to jednak one istnieją. I choć Polska od Wielkiej Brytanii nie leży tak daleko jak Indie, to jednak nieustannie myślę o rodzinie, która tam mieszka i czasem wydaje się boleśnie odległa. Dlatego „Pleasure Seekers” to też powieść o tworzeniu tożsamości, o mieszanych rodzinach, „hybrid families”, których członkowie na zawsze czują się zawieszeni pomiędzy dwoma światami.

Pisząc tę powieść Doshi czerpała chyba pełnymi garściami z własnych doświadczeń – historia Babo i Sian jest bowiem historią jej rodziców. To tak jakby autorka otworzyła drzwi i zaprosiła mnie do swojego domu, pozwoliła oglądać swoją historię, w której jak w kalejdoskopie przewijało się życie, ludzie kochali się, żenili, płodzili dzieci i umierali, pozostawiając po sobie pustkę, którą najbliżsi próbowali wypełnić wspomnieniami.

Nie jest to specjalnie odkrywcza książka – nie ma w niej nagłych momentów grozy, niespodzianek czyhających na czytelnika za kolejną kartką, nie ma niespodziewanych zwrotów akcji. Jest niespieszne tempo opowieści, którą snuje się na rodzinnych spotkaniach, wspominając znane historie w gronie krewnych lub znajomych. „Opowiedz mi jeszcze raz, jak poznałaś tatę, mamo” - pada prośba, a my rozsiadamy się wygodnie, żeby posłuchać opowieści o miłości, podróży na drugi koniec świata, uczenia się życia w obcym kraju, tworzeniu wspólnego miejsca na ziemi i przemijaniu. I na tym chyba polega urok tej powieści.