Czerwone gardło - Jo Nesbo

Jo Nesbo wielkim pisarzem norweskim jest. I wcale nie można go porównywać do Stiega Larssona, co porczywie czynią wydawcy jego książek na Wyspach, grrr. Zupełnie inny styl, zupełnie inny kraj, a poza tym, Nesbo pisał już długo przed Larssonem. Właśnie skończyłam czytać jego „Czerwone gardło” i już się straszliwie cieszę, że czekają na mnie na półce „Trzeci klucz” i „Pentagram”. W dodatku tak jakoś przypadkiem znalazłam się we wtorek w księgarni i zakupiłam (też zupełnie przypadkiem) między innymi jego kolejną książkę, „Redeemer” (czyli „Wybawiciel”)....

„Czerwone gardło” to moje pierwsze spotkanie z Harrym Hole'm, genialnym detektywem policji w Oslo, który jest również samotnikiem, nałogowym palaczem i alkoholikiem, spędzającym czas w barze U Schrodera. Poznajemy go, wraz ze swoją partnerką, Ellen, siedzi w samochodzie, oczekując przejazdu prezydenta Stanów Zjednoczonych przez ich odcinek. Jego akcje będą miały znaczące reperkusje – Hole zostanie przeniesiony do POT, Policyjnych Służb Bezpieczeństwa i tam właśnie w jego ręce trafi sprawa karabinu Marklin, przemyconego do Norwegii. Kto jednak go przemycił, na czyje zlecenie i w jakim celu – te szczegóły będzie musiał Hole dopiero odkryć.

„Czerwonego gardła” toczy się na dwóch płaszczyznach. Głównym wątkiem są współczesne przygody Hole'a, które związane są z działalnością norweskich neonazistów, ale w tle poznajemy też wojenne losy żołnierzy norweskich w okopach drugiej wojny światowej. Norwegowie to głównie młodzi ludzie, którzy na ochotnika przyłączyli się do wojsk Hitlera, a teraz głodują i marzną w okopach pod Leningradem. W tak ekstremalnych warunkach nawiązują się przyjaźnie, rywalizacje, codziennie śmierć zagląda tym młodym ludziom w oczy. Codziennie też giną ludzie, szerzą się dezercje, ale przybywają też nowi ochotnicy... To właśnie te fragmenty sprawiły, że w trakcie czytania zaczęłam się zastanawiać nad historią Europy w czasie drugiej wojny światowej, nad udziałem w niej Norwegii, nad tym, co sprawiło, że tysiące młodych ludzi wzięło w niej udział po stronie nazistów... Lubię, kiedy książka zmusza mnie do myślenia, sprawia, że chcę się dowiedzieć więcej o danym temacie, mam ochotę czytać więcej...

W powieści fragmenty współczesne przeplatają się z historycznymi, aż wreszcie wszystkie części zaczynają się powoli zazębiać, tempo akcji wzrasta i już wkrótce nie można się od książki oderwać. To przeskakiwanie pomiędzy różnymi wątkami powodowało, że książka ani na chwilę nie nużyła, akcja nigdy się nie ciągnęła, a ja coraz szybciej przewracałam kartki.

Nie ma w tej powieści zachwytów nad pięknem krajobrazów, urokami życia w Skandynawii i związkiem przyrody z człowiekiem, które spotyka się w innych powieściach skandynawskich. Zamiast tego Nesbo koncentruje się na samych postaciach i motywach ich działań. Harry Hole, główny bohater cyklu, to postać, wobec której zaczęłam już odczuwać sentyment... Normalnie alkoholicy, choć nie wiadomo jak dobrzy w fachu policyjnym, nie są w moim typie, ale coś mnie w tej postaci urzekło, coś sprawiło, że chciałabym dowiedzieć się więcej o jego życiu prywatnym, poznać jego historię. Przypomniały mi się powieści Petera Robinsona, który stworzył postać inspektora Banksa – losy tego detektywa, jego prywatne życie, zawsze stanowiły ważny element książek. Podobnie jest z Harrym Hole'm. Dlatego cieszę się, że to dopiero pierwsza książka o jego przygodach.

Za co jeszcze polubiłam „Czerwone gardło”? Za to, że to świetny kryminał, który wciągnął mnie porządnie już od pierwszych stron, zaskoczył rozwojem akcji, zaciekawił opowiadaną historią i w dodatku sprawił, że omal nie przegapiłam przystanku do pracy, tak się zaczytałam w autobusie...

Kto jeszcze kryminałów Nesbo nie czytał, niech czym prędzej zaopatrzy się w jak największą ich ilość, a do tego niech weźmie trochę wolnego, bo się od nich nie można oderwać. Polecam gorąco.

Ps. Według Wiki, w 2004 roku „Czerwone serce” zostało uznane przez członków klubów książek za najlepszy norweski kryminał wszechczasów. Poza tym powieść zdobyła tez szereg innych nagród, między innymi Szklany Klucz za najlepszy nordycki kryminał.