Ciemność zapada po wielokroć (Kate Atkinson - "Life After Life")

11 lutego 1910 roku, podczas śnieżycy, na świat przychodzi pewne dziecko i umiera. 11 lutego 1910 roku, podczas śnieżycy, na świat przychodzi to samo dziecko i w ostatniej chwili zostaje uratowane. To dziecko to Ursula Todd, córka Sylvii i Hugh, bohaterka intrygującej powieści Kate Atkinson, „Life After Life”.

Powieść Atkinson to pytanie o to, co zrobimy, gdy dostaniemy od losu szansę, by coś naprawić. Nie tylko jedną szansę, ale drugą, trzecią, czwartą, kolejną. Być może nasze istnienie to nieprzerwane, ciągłe pasmo szans, powtórzeń, udoskonaleń naszego życia, kolejnych wariantów naszego losu? Być może umieramy i rodzimy się za każdym razem, zaczynamy w tym samym punkcie wyjścia? I za każdym razem, kiedy dokonujemy wyboru, otwiera się przed nami zupełnie nowa droga, pełna nowych możliwości.

„Life After Life” jest opowieścią o życiu Urszuli w różnych wariantach. Urodzonej w pierwszej dekadzie ubiegłego wieku dziewczynie przyszło żyć w ciekawych czasach – jej oczyma oglądamy ostatnie lata starej, dobrej Anglii, świętujemy zwycięstwo w Wielkiej Wojnie i opłakujemy ofiary hiszpanki. W centrum uwagi autorki znajduje się jednak przede wszystkim II wojna światowa i Atkinson pisze o niej poruszająco, nie oszczędzając czytelnika – bombardowanie Londynu, bombardowanie Berlina, ocieranie się o śmierć, życie wśród ruin, wszystko to odnajdujemy w jej powieści.

Zastanawiam się, czy „Life After Life” może spodobać się wielbicielom fantastyki, bo i podobne elementy można w niej odnaleźć. To opowieść złożona z fragmentów, powtórzeń, nieustannych powrotów i zapętleń. Nieco oniryczna, pełna powracającego poczucia deja vu i niepokoju. Bardzo spodobał mi się styl autorki, jestem pełna podziwu dla jej wyobraźni, a ponadto udała się jej trudna sztuka przedstawienia tego samego tematu w wielu wariantach, przy jednoczesnym podkreśleniu ich odmienności. „Life After Life” to było to moje pierwsze spotkanie z Kate Atkinson i zapewniam was, że nie ostatnie. Kiedy skończyłam ją czytać i zastanawiałam się nad oceną, doszłam do wniosku, że nie jest to książka, która kiedyś by mnie zachwyciła. Zabrakło w niej porywającej, epickiej i wielowątkowej historii, zabrakło definitywnego, zapierającego dech w piersiach zakończenia, zamiast tego autorka skupiła się na kilku bohaterach i jednej historii opowiadanej po wielokroć. Co jednak sprawia, że "Life After Life" dostaje u mnie wysoka notę? Powieść Atkinson to ciekawy koncept, wciągająca narracja, jednym słowem książka, która intryguje. Nie jest to lektura wymagająca wielkiego wysiłku intelektualnego, a jednocześnie jest to książka, o której można rozmawiać w nieskończoność. To powieść, która zmusza czytelnika do myślenia, do zastanowienia nad tym, w jaki sposób los człowieka zależy od najmniejszych i wydawałoby się pozbawionych konsekwencji decyzji, a także nad tym, co możemy poświęcić, by ocalić to, co kochamy najbardziej. 

„Life After Life” Atkinson to jedna z książek nominowanych do byłej nagrody Orange, czyli Women's Prize for Fiction. Mam nadzieję, że zakwalifikuje się do finału, bo myślę, że chociaż nie jest to książka, którą czyta się z zapartym tchem, to jednak pozostawia po sobie takie zawirowanie myśli, że nie sposób o niej zapomnieć.