Krystyna Nepomucka - "Małżeństwo niedoskonałe"

Pierwszy raz sięgnęłam po „Małżeństwo niedoskonałe” Krystyny Nepomuckiej dawno temu, chyba jeszcze jako nastolatka, bo zachwalała mi ją moja mama. Zapamiętałam tylko pierwsze zdanie – ale któż by nie zapamiętał, skoro brzmiało: „Cnotę straciłam o piątej rano”? Co było dalej, jakoś mi zupełnie umknęło z pamięci, co jest dowodem na to, że niektóre książki muszą na nas po prostu poczekać... Ponownie przypomniałam sobie o autorce w tym roku, kiedy zaczęłam grzebać się w starociach, czyli poszukiwać książek, które nowościami nie są, a których czytanie dawno sobie już obiecywałam, bo słyszałam o nich same superlatywy. Obecnie stwierdzam, że będę musiała pożyczyć od mamy ciąg dalszy serii i może i kilka innych książek, bo mi apetyt na Nepomucką rośnie. 

„Małżeństwo niedoskonałe” powstało (według źródeł internetowych) w 1945 roku jako opowieść w odcinkach publikowana w „Wiadomościach Londyńskich” pod tytułem „Romans z Busiem”, a po raz pierwszy wydano tę książkę dopiero w roku 1960. Powieść zdobyła ogromną popularność i zapoczątkowała sześciotomową sagę, wciąż cieszącą się popularnością wśród czytelników. 

Jeśli po książce Nepomuckiej spodziewacie się romantycznej opowieści o pięknej dziewczynie z dobrego domu, ale biednego skrzywdzonej przez los i obowiązkowego szczęśliwego zakończenia, czeka was rozczarowanie. Jest to co prawda opowieść o niedopasowanym i pełnym problemów życiu głównej bohaterki i jej nieudanym małżeństwie z ukochanym Busiem, ale nie ma nic wspólnego z ckliwymi romansami. Zamiast tego czytelnik dostaje w swoje ręce świetnie napisaną powieść obyczajową, która w jednej chwili pobudza do śmiechu, a za chwilę powoduje zniecierpliwienie przeraźliwą głupotą, lub obrzydliwością bohaterów. „Małżeństwo...” to tragikomedia, powieść obyczajowa, w której szpetota biedy pokazana jest z naturalistyczną drobiazgowością, brzydota ludzi, ta wewnętrzna i ta zewnętrzna, w niczym jej nie ustępuje, a wszystko to przyprawione jest satyryczną nutą, dzięki której książka nabiera szczególnego smaczku i traci patetyczny wydźwięk.

Perypetie bezimiennej narratorki (jakoś nie zauważyłam, żeby padło gdzieś jej imię?), zwanej przez męża i rodziców przeważnie „dzieckiem”, to kalejdoskop niespełnionych marzeń, zawiedzionych złudzeń i rozczarowań, których źródłem jest nie tylko mąż, ale też bliższa i dalsza rodzina. Główna bohaterka opowiada o swoim życiu, poszukiwaniu szczęściu i dobrobytu, po dziecięcemu obserwując świat wokół niej, z czasem bardziej dorosła, ale wciąż łatwowierna i naiwna. Autorka nie oszczędza zresztą swoich bohaterów – ojciec to pijak i uwodziciel, matka – pełnia niespełnionych ambicji, marząca o lepszym życiu i zadzierająca nosa przed jeszcze biedniejszymi sąsiadami. Do tego ciotki – jedna chorująca na solitera, inna często zmieniająca „przyszłych wujków”, jest i rodzina matki, składająca się przede wszystkim z leniów, obiboków i naciągaczy. Bohaterowie „Małżeństwa niedoskonałego” są pełni wad i przywar, a przy tym tak po dziecinnemu ufni w odmianę losu, w lepszą przyszłość, że czasem ich naiwność rozśmiesza do łez, a czasem jeży włos na głowie. 

Polecam „Małżeństwo niedoskonałe” jako odtrutkę na powieści pełne lukru i happy endów, dla tych, którzy mają ochotę na świetną powieść satyryczno-obyczajową, przy której można się zaśmiać, ale i zadumać.