Piastowskie sprawy (Elżbieta Cherezińska, "Korona śniegu i krwi")

Jakiś czas temu narzekałam, że nikt nie pisze w Polsce powieści historycznych – no to teraz to odszczekuję! Jakiś czas temu skończyłam czytać „Koronę śniegu i krwi” Elżbiety Cherezińskiej i do tej pory nie mogę się od niej uwolnić! Nie tylko jest to książka fantastyczna, niebezpiecznie wciągająca i niesamowicie interesująca, ale do tego oparta na faktach! Wyobraźcie sobie powieść pełną intrygujących postaci, zagmatwanych wątków, sekretów, szczęśliwych zbiegów okoliczności, miłości i tragedii. Niech się schowa „Gra o tron”, Tudorzy mogą nam nagwizdać, Piastowie po prostu rządzą!! Średniowiecze nigdy nie było bardziej interesujące!

Książka Elżbiety Cherezińskiej to opowieść o trudnym okresie w historii Polski – rozbiciu dzielnicowym i próbach zjednoczenia Polski przez Przemysła II, pierwszego władcy połączonego królestwa. W szkole bardzo lubiłam historię, chociaż przyznaję, że akurat okres rozbicia dzielnicowego nie wydawał mi się specjalnie ciekawym – przede wszystkim większość książąt strasznie mi się myliła, nosili takie same imiona, a księstewka były tak poszatkowane, że właściwie nie wiadomo było, kto gdzie rządzi. Do tego – o zgrozo! – myślałam, że pierwszym królem polskim po zjednoczeniu dzielnic był Władysław Łokietek. Postać Przemysła II wcale mi nie była znana. No cóż, ta powieść to na pewno zmieniła! Bo autorka nie tylko pisze o historii naszego kraju zajmująco. Ona ją ożywia, uwspółcześnia, a jednocześnie umagicznia, przeistacza w epicką opowieść o walce dobra ze złem, o klątwach i rycerzach walczącym przeciw smokom.

Na samym początku porównałam „Koronę śniegu i krwi” do „Gry o tron” i jeśli zastanawiacie się dlaczego, skoro ma być to powieść historyczna, muszę też dodać, że jest w powieści Cherezińskiej znalazło się też miejsce na magię. Bardzo subtelnie autorka posypuje całą powieść mieszanką fantastyczną, której pierwszą zapowiedzią są bardzo żywe znaki rodowe rycerstwa polskiego. Jest i Starsza Krew, jest i Bóg, odzywający się do wybranych, są i święci chodzący po ziemi. Ale, podobnie jak w „Grze o tron”, najważniejsza jest w książce właśnie historia - pełna brzydkich spisków i pięknej miłości, historia kraju i jego mieszkańców.

„Korona...” to przede wszystkim opowieść o księciu, który w młodości buńczuczny i pełen animuszu domaga się podziału księstwa i samodzielności, by w późniejszym życiu dojrzeć i zostać pierwszym z Piastów, któremu udało się połączyć większy fragment ziem bez walk, a raczej poprzez przyjaźnie i sojusze. Cóż mogę powiedzieć więcej, żeby nie zepsuć was przyjemności poznawania tej książki samodzielnie? Książę Przemysł to tylko jedna z nielicznych postaci przewijających się przez książkę. Wśród bohaterów „Korony...” są nie tylko piastowscy książęta oraz ich żony, matki i córki, są też wśród nich święci, możni, są duchowni i wyznawcy pogańskich bóstw. Wątek odzyskania korony polskiej to tylko jeden z tropów, jakimi podążają bohaterowie powieści. Nie bez powodu wspomniałam „Grę o tron” - powieść Cherezińskiej to podobnie pasjonująca, pełna intryg, polityki, wielowątkowa i wielogłosowa historia. Tyle tylko, że to wszystko zdarzyło się naprawdę. No, prawie wszystko – są w naszej historii pewne luki, które pisarka wypełniła w nader ciekawy i spójny sposób. Ale dynastii piastowskiej na szczęście nie trzeba było wymyślać – potomkowie Bolesława Krzywoustego byli jak najbardziej żywi, a do tego krewcy, żądni władzy, zacięci w boju, kochliwi, pełni pychy, buńczuczności, dwulicowi, zazdrośni i zdradliwi. W dodatku była ich cała chmara, więc ilość potyczek, walk oraz sojuszy zawieranych przez wojujących Piastów, przyprawiała mnie o ból głowy... Podobnie jak i małżeństwa, koligacje i ilość dzieci... Nic więc dziwnego, że początkowo czytając „Koronę śniegu i krwi” miałam wrażenie, że właściwie nic o historii własnego kraju nie wiem. Ale to uczucie szybko mi minęło, bo Elżbieta Cherezińska pisze nie tylko ciekawie, ale wręcz porywająco. Zachwyciła mnie nie tylko opowiadana przez nią historia, nie tylko postacie – żywe, pełne werwy i charakteru, nie tylko język, także żywy, wciągający, dowcipny, dosadny, a miejscami wprost poetycki i nastrojowy, ale także rozmach całego przedsięwzięcia. By uchwycić tyle szczegółów, by spleść ze sobą tak wiele wątków, by przedstawić czytelnikowi tylu bohaterów i nie pogubić się w tym wszystkim, ale wręcz przeciwnie, sprawnie żonglować imionami, nazwami, faktami i wydarzeniami, oddać głos tylu postaciom, narratorom i pomniejszym bohaterom, spiąć wszystko w jedną, okazałą całość – no, to trzeba po prostu mieć talent.

Nie mam tej książce nic do zarzucenia. Nie mogę znaleźć w niej żadnego „ale”, najchętniej przeczytałabym ją od nowa, po raz pierwszy, by znów mieć przyjemność odkrywania tej historii od początku. Kupiłam ją na w wersji na kindla, zachęcona recenzjami, które nakazywały mi ją zacząć bezzwłocznie, a także ze względu na potężne gabaryty (ponad siedemset stron, przepięknie wydanych w twardej oprawie – książka trudna do dźwigania, a jeszcze trudniejsza do zmieszczenia w bagażu), ale to jest książka, którą chce się mieć na półce i do niej powracać. Co też i pewnie uczynię, zwłaszcza, że wieść niesie, że autorka planuje kolejną opowieść, tym razem o Karle... Cóż, pozostaje mi teraz tylko niecierpliwie oczekiwanie, a na pociechę – inne książki Elżbiety Cherezińskiej... A tym, którzy jeszcze nie przeczytali „Korony śniegu i krwi” - zazdroszczę i zaręczam, że warto...